Ruben Vardanyan, erməni əsilli Rusiyalı milyarder noyabrın 4-dən tanınmamış Dağlıq Qarabağ Respublikasının “dövlət naziri” vəzifəsini icra etməyə başlayıb. Vardanyan Rusiya vətəndaşlığından imtina edib sentybarın 1-i Dağlıq Qarabağa köçüb və dövlət naziri olmaq təklifini qəbul edib.
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev isə hesab edir ki, o, “Moskvanın göndərdiyi” adamdır və Qarabağdakı ermənilərlə bağlı danışıqlar onunla aparıla bilməz. Prezident bunu noyabrın 17-də Avropa İttifaqının Şərq Tərəfdaşlığı üzrə xüsusi elçisi Dirk Şuebel və Aİ-nin bir sıra üzv ölkələrin Şərq Tərəfdaşlığı üzrə məsul şəxsləri ilə görüşündə deyib.
Ermənistan Qarabağda ermənilərin hüquqları və təhlükəsizliyi barədə söhbət aparmaq istəyirsə, bu, alınmayacaq. Biz bu haqda Qarabağda yaşayan ermənilərlə danışmağa hazırıq, amma Moskvanın göndərdiyi, ciblərində rus xalqından oğurladığı milyardlarla pula sahib Vardanyan kimi insanlarla yox. O, Moskvadan oraya çox aydın gündəliklə göndərilib.
İlham Əliyev deyib.
Ruben Vardanyan kimdir? Milyarder Dağlıq Qarabağa niyə köçüb? Haqqında nələr məlumdur? İzah edirik!
Vardanyan Qarabağa nə vaxt və niyə köçüb?
Ruben Vardanyan Rusiya vətəndaşlığından imtinasını və Qarabağa köçməyini 2022-ci il sentyabrın 1-i yaydığı videomüraciətdə açıqlayıb. O deyib ki, köçməyinə səbəb “Qarabağın təhlükəsizliyi və inkişafı üçün cəbhə yaratmaq qərarı”dır. Milyarderin sözlərinə görə, bu qərarı ağır da olsa, doğru qərardır və Dağlı Qarabağ əhalisi müharibədən sonra, yəni son iki ildir ki, heç kimə lazım olmadıqlarını hiss edirlər:
Düşünürəm ki, bu, yolverilməzdir. Hesab edirəm ki, 2020-ci il müharibəsindən sonra bütün dünya erməniləri Dağlıq Qarabağ xalqı ilə bir yerdə olmalıdır.
deyib milyarder
Vardanyan “Forbes.ru”-ya müsahibəsində Ermənistan pasportunu keçən ilin iyununda aldığını və Qarabağa köçərək orada yaşayanlara dəstək olmaq istəyini deyib:
Dağlıq Qarabağda 120 mindən çox insan yaşayır və onların tək olmadıqlarına dair siqnal almaları mənim üçün çox vacibdir. Onlar həqiqətən öz vətənlərində yaşaya biləcəklərini, onlarla birgə çox çətin bir yol keçməyə hazır olan insanların varlığını başa düşsünlər.
bildirib
R.Vardanyan video müraciətindən 2 həftə əvvəl “Artsax Təhlükəsizlik və İnkişaf Cəbhəsi”nin yaradılmasını təklif etdiyini deyib. O, hesab edir ki, Ermənistanın hazırkı hökumətinin Dağlıq Qarabağın problemlərini həll etmək üçün kifayət qədər resursu və ya istəyi yoxdur. Ona görə də vahid cəbhədə birləşmək çağırışı edib, sahibkarları, şirkət sahiblərini, bloqqer və jurnalistləri Qarabağa dəvət edib.
Putinə müraciətində nə deyib və sülhməramlılarla bağlı fikri nədir?
2020-ci ilin sentyabrında başlayan İkinci Qarabağ müharibəsi davam edən zaman Ruben Vardanyan Rusiya prezidenti Vladimir Putinə videomüraciət edərək qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasını dəstəkləməyi xahiş edib. O, 1988-ci ildə olduğu kimi yenə dəstəyin vacib olduğunu deyib:
Bu gün Rusiya bir seçim qarşısındadır – təkcə xristian xalqını dəstəkləmək yox, insanların öz torpaqlarında yaşamaq hüququna malik olmasını, insanların sülh şəraitində və qonşuları ilə birgə yaşaya biləcəklərini hiss etmək hüququna malik olduqlarını dəstəkləmək lazımdır.
bildirib müraciətdə
O, öz çıxışında ruslara, ermənilərə, azərbaycanlılara və dünya ictimaiyyətinə müraciət edərək birləşməyi, mümkün qədər tez bir zamanda regionda sülhün bərqərar olması üçün birgə səy göstərməyi xahiş edib.
Vardanyanın fikrincə, Dağlıq Qarabağdakı sülhməramlı kontingenti artırılmalı, onların fəaliyyət müddəti və mandatı dəqiqləşdirilməlidir. Milyarderin sözlərinə görə, Dağlıq Qarabağ üzrə danışıqlarda əsas rolu ATƏT-in Minsk Qrupu və onun həmsədrləri – Rusiya, Fransa və ABŞ oynamalıdır.
Ermənistana hansı dəstəyi verib?
Hazırda 54 yaşı olan milyarder qazancının bir hissəsini erməni xalqına yardım üçün xeyriyyə işlərinə sərf edib. O, 2014-cü ildə həyat yoldaşı Veronika Zonabend və tərəfdaşları ilə birlikdə Ermənistanın Dilican şəhərində kapital dəyəri 150 milyon dollar olan UWC Dilican Kollecini açıb. Həmçinin burada təhsil alan tələbələrin yerləşməsi üçün Dilican tələbə yataqxanasını inşa etdirib.
Vardanyan bir çox layihənin təşəbbüskarı olub və dini obyektlərin bərpası işlərinə maliyyə dəstəyi verib. O, “Ermənistan-2020/2031/2041” layihələrinin təşəbbüskarlarından biridir.
Milyarder 20 il ərzində təkcə Ermənistan yox, digər ölkələrdə də dini obyektlərin bərpasına maliyyə ayırıb və Gürcüstandakı Erməni Apostol Kilsəsinin Yeparxiya Katedralı, Müqəddəs Gevorq kilsəsinin bərpasına dəstək olub.
2017-ci ildə isə Dağlıq Qarabağın Müşkapat kəndində yerləşən Müqəddəs Ana Kilsəsi bərpa edilərək yenidən açılıb.
2016-cı ildə Ermənistanda texnoloji innovasiyalar üçün mühit yaratmaq və həm Ermənistanın, həm də erməni diasporanın elmi, texnoloji və maliyyə resurslarını səfərbər etmək üçün Ermənistan Elm və Texnologiyası Fondu (FAST) fəaliyyətə başlayıb. Dəyəri 15 milyon dollar olan fondu FAST IDeA Fondu adından Ruben Vardanyan və Nubar Afeyan təsis edib.
Milyarder sərvətini necə qazanıb?
1968-ci ildə Yerevanda doğulan Ruben Vardanyan Moskvada, ABŞ-da, Fransada və Sinqapurda təhsil alıb, “Skolkovo” Biznes Məktəbinin təsisçisidir. 1 milyard ABŞ dollarına qədər sərvəti olan Vardanyan “Forbes” jurnalının 2021-ci ildəki məlumatına görə, Rusiyanın 200 ən varlı adamı siyahısında 116-cı yerdə olub. Hazırda isə onun sərvəti 1,3 milyard ABŞ dolları təşkil edir.
İnvestor iş həyatına ilk böyük addımı 1991-ci ildə atıb. Həmin ildə amerikalı Peter Derbi ilə Rusiyanın beynəlxalq bank lisenziyası alan ilk özəl bankı “Troyka Dialoq”u təsis edib və 10 il banka rəhbərlik edib. 2012-ci ildə “Troyka Diaoluq”un bütün səhmlərini “Sberbank” aldıqdan 1 il sonra isə “Troyka Dialoq”un icraçı direktoru, keçmiş partnyoru Mixail Broytman ilə birlikdə “Vardanyan, Broitman and Partners” investisiya şirkətini yaradaraq bu şirkətlərin 75%-nə sahiblik edib. Milyarderin “Vardanyan, Broitman and Partners” tərəfindən idarə olunan aktivləri arasında Ermənistanın özəl bankı “Ameriabank”ın səhmləri də var.
Bundan başqa, müxtəlif dövrlərdə Rusiyanın və bir çox xarici şirkətlərdə direktorlar şuralarının, ekspert və məsləhət şuralarının üzvü olub. Buraya Rusiyanın aparıcı “Sollers Avto”, “AvtoVAZ”, “Sibur Holdinq”, “Novatek”, “Şeremetyevo” havalimanı daxildir.
Bu gün o, Rusiyada “Romanov Dvor” biznes mərkəzinin sahibidir, “Kamaz” avtomobil konsernində payı var, 2022-ci ilin fevralına qədər isə “BaltTransService” dəmiryol operatorunda pay sahibi olub.
Niyə çirkli pulların yuyulmasında ittiham olunur?
Milyarder “Troyka Dialoq” investisiya bankını quraraq etik standartlara uyğun iş apardığı üçün Rusiyada bir çox mükafatlar alıb. Lakin bankın adı çirkli pulların yuyulmasında da hallanır. Korrupsiyaya və Mütəşəkkil Cinayətkarlığa qarşı Jurnalistika Layihəsinin (OCCRP) 2019-cu ildə yayımladığı hesabatda qeyd olunub ki, bank ofşor şirkətlər sistemi yaradaraq pulların gizli şəkildə Rusiyanın ən nüfuzlu adamlarına, prezident Vladimir Putinin dostlarına ötürülməsində iştirak edib. İddia olunub ki, az qala 9 milyard dollarlıq çirkli pulun yuyulması həyata keçirilib.
Bank məlumatlarına görə, “Troyka Dialoq” bir-birinə bağlı ən azı 76 ofşor firmadan ibarət bütöv bir ekosistem yaradıb. Onların bəziləri Litvanın Ukio bankında Ermənistandan gələn mövsümi işçilərə hesab açıb. OCCRP-nin jurnalistləri bu insanları tapıblar və məlum olub ki, onlar çox pis vəziyyətdə yaşayırlar və “hesablarından” nə qədər pul keçdiyi barədə heç bir məlumatları yoxdur.
Araşrırmaya görə, “Şeremetyevo” hava limanından pulların çıxarılmasında iştirak edən şirkətlərdən ofşor ekosistemin hesablarına 27 milyon dollardan çox vəsait daxil olub. Pullar xarici şirkətlər zənciri vasitəsilə çıxarılıb. Bu şirkətlərdən birinin – “Schulhof Investigation GMBH” sahibi, avstriyalı vəkil Erich Rebasso 2008-ci ildə Vyana polis idarəsində etiraf yazaraq Rusiyadan olan cinayətkar dəstə üzvlərinə xidmət göstərdiyini etiraf edib. 2012-ci ildə isə Rebasso Vyanadakı ofisindən oğurlanaraq öldürülüb.
Vardanyan OCCRP ilə müsahibəsində “Troyka Dialoq” ətrafında səsləndirilən fikirləri təkzib edib və qanunsuz iş görmədiyini deyib:
Başa düşün, mən mələk deyiləm. Rusiyada sənin üç yolun var: ya inqilabçı olmalı, ya ölkəni tərk etməli, ya da konformistə çevrilməlisən. Mən komformistəm. Lakin mənin öz daxili hüdudlarım var. Heç bir zaman vergi hərraclarında iştirak etməmişəm, kriminal dünyanın insanları ilə işləməmişəm, heç bir siyasi partiyanın üzvü olmamışam. Mən özümü və prinsiplərimi qoruyub saxlamağa çalışıram.
deyə bildirib
OCCRP nədir: Korrupsiyaya və Mütəşəkkil Cinayətkarlığa qarşı Jurnalistika Layihəsi dünyanın bir çox ölkəsindən olan jurnalist şəbəkəsi ilə birlikdə araşdırmalar dərc edir. Bir çox ölkə başçısı, siyasətçi, iş adamının çirkli pulların yuyulması, korrupsiya hallarında iştirakı ilə bağlı sənədlər əldə edən OCCRP bu günə qədər bu mövzularda yüzlərlə araşdırma dərc edib. Korrupsiyada ittiham olunan və haqqında araşdırma dərc edilənlər arasında Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev və ailəsi, Rsuiya prezidenti Vladimir Putin, Türkiyənin bir çox böyük holdinqi, Özbəkistan, Qazaxıstan və s. ölkələrin rəhbərliyində təmsil olunan şəxslər var.
