Yeni il bayramından söhbət düşəndə hamımızın ağlına ilk öncə Şaxta baba gəlir. Bu bayramda valideynlərin əksəriyyəti övladlarına Şaxta baba haqqında yalan danışır, aldıqları hədiyyələri övladlarına şaxta babanın adından verirlər.
Bəs bu məşhur Şaxta baba mifini uşaqlara ötürmək, onlara bu barədə yalan danışmaq lazımdırmı?
Bu barədə aparılan sorğuya cavab verən müxtəlif sahələr üzrə 5 mütəxəssisdən 4-ü yuxarıdakı suala “yox” cavabını verib.
Kelli Allen – Təhsil və İnkişaf üzrə psixoloq, Melburn universitetində müəllim
Kelli Allen uşaqların Şaxta babanın varlığına inanmağının onların psixologiyasına mənfi təsir etmədiyini düşünür.
“3 yaşlı uşaqla yetkin insan kimi rəftar etmək olmaz”, deyən psixoloqun fikrincə, Şaxta baba inancı uşaqlarda xəyal gücünə təkan verə və onların diqqət bacarıqlarını inkişaf etdirə bilər. K.Allen deyir ki, valideynlər uşaqlara şaxta babanın real olmadığını demək əvəzinə, uşağın bu həqiqəti özünün dərk etməsinə çalışmalıdırlar.
Ameneh Şahayen – Avstraliya Katolik Universitetinin İnkişaf və Təhsil Psixologiyası üzrə tədqiqatçısı
Tədqiqatçı uşağa reallığı izah etməyin ən doğru qərar olduğunu deyir:
“Uşaq sizə Şaxta babanın həqiqətən var olub-olmadığı ilə bağlı sual verirsə, deməli həqiqəti dərk edəcək yaşdadır. Bu haqda müzakirəni valideynlər başlatmamalıdır. Ancaq uşaq sual veribsə, ona yalan danışmaq lazım deyil”.
Rebeka İnqliş – Queensland Texnologiya Universitetində müəllim
R.İnqliş Şaxta baba inancının uşağın gələcək həyatına mənfi təsir etdiyini deyir:
“Bu fikir uşaqlarda məsələyə tənqidi yanaşmaq qalibiyyətini yox edir. Belə uşaqlar böyüyəndə də başqa miflərə asanlıqla inanırlar. Uşaqları Şaxta babaya inandıraraq onları insanların fikirlərinə qarşı müdafiəsiz hala gətiririk”.
Peter Ellerton – Queensland universitetində müəllim, Tənqidi Düşüncə layihəsinin rəhbəri
P.Ellerton deyir ki, bəzi mövzularda uşaqlara yalan danışmaq olar, Şaxta baba mövzusunda isə dürüst olmaq çox vacibdir:
“Çünki Şaxta babanın yalnız yaxşı uşaqlara hədiyyə gətirdiyini deyirik. Halbuki hədiyyəni valideynlər alır. Onda belə çıxır ki, kasıb ailənin uşağı yaxşı deyil? Bu uşaqlar arasında ayrıseçkiliyə səbəb olur”.
Devid Zingier – Monaş Universitetində müəllim
D.Zingier uşaqların yalanla gerçəyi bir-birindən ayırd etdiyini düşünür:
“Bunu araşdırmalar da sübut edib. Hətta erkən yaşlardan fantaziyası inkişaf edən uşaqların yaşıdları ilə müqayisədə reallıqla-fantaziyanı ayırd etməkdə daha yaxşı olduğu bildirilir. Yenə də uşaqlar gələcəkdə valideynlərinin yalan dediyini anlayacaqlar. Bu isə onların ruh halına heç də yaxşı təsir etməyəcək”.
